Zavjet ćutanja u Crnoj Gori poštuju već osam direktora nekadašnje Službe državne bezbjednosti, koja se od 2005. godine zove Agencija za nacionalnu bezbjednost (ANB). Promijenili su ime, izmijenjali čak osam šefova, a jedino se nije promijenila namjera da ćute kad je u pitanju atentat na Duška Jovanovića. Istini za volju, jedan papir u vezi s tim zločinom Komisiji za praćenje istraga napada na novinare dostavio je tadašnji direktor ANB-a Dejan Vukšić 2022. godine, sa čak četiri pasusa teksta i nekoliko imena, a iz ANB-a su Anketnom odboru Skupštine Crne Gore u julu ove godine odgovorili da kod njih, na osnovu raspoloživog fonda, koji obuhvata i period bivšeg DB-a, nije vođen dosije u slučaju Duška Jovanovića i da ne posjeduju dokumentaciju. Da nekadašnja SDB nije vodila dosije o istaknutom opozicionom poslaniku, a nakon toga glavnom i odgovornom uredniku medija koji je žestoko kritikovao tadašnju vlast i bavio se najosjetljivijim temama, teško može povjerovati iko ko ima zrno razuma, a pogotovu ne oni koji dobro poznaju prirodu režima predvođenog DPS-om, koji je Crnom Gorom vladao skoro tri decenije.

Dosije i kompletna dokumentacija najvjerovatnije su uništeni nakon smjene vlasti u avgustu 2020. godine, jer je porazno i pomisliti da neko od četvorice direktora ANB-a koji su imenovani u postavgustovskom periodu nije želio da doprinese rasvjetljavanju ubistva Duška Jovanovića. Od Jovanovićevog ubistva na čelu SDB/ANB-a bili su: Duško Marković, Vladan Joković, Boro Vučinić, Dejan Peruničić, Dejan Vukšić, Savo Kentera, Boris Milić i Ivica Janović. Niko od njih, barem koliko je javnosti poznato, nije pokazao konkretnu volju da sa svoje pozicije pomogne u rasvjetljavanju atentata na prvog čovjeka „Dana“.

Pred Anketnim odborom u maju ove godine saslušan je Duško Marković, čije svjedočenje se može okarakterisati jednom riječju: sramota!

Na pitanje „Dana“ da li je tužilaštvo koje vodi istragu o ubistvu Duška Jovanovića od ANB-a tražilo da neke od bivših direktora oslobodi čuvanja službene tajne kako bi bili ispitani o svojim saznanjima vezanim za to ubistvo, iz kabineta aktuelnog direktora Agencije za nacionalnu bezbjednost Ivice Janovića odgovorili su da je odredbama Zakona o tajnosti podataka, između ostalog, propisano da oslobađanje starješine organa obaveze čuvanja tajnog podatka može dati organ koji ga je imenovao, izabrao, odnosno postavio, tj. u konkretnom slučaju Vlada Crne Gore.

Za razliku od ranijeg perioda, od aktuelnog rukovodstva ANB-a dobili smo kakav-takav odgovor i na sledeća pitanja: Da li u ANB-u postoje dosijei Ivana Delića, Damira Mandića, Vuka Vulevića i Armina Muše Osmanagića (svi dovođeni u vezu sa ubistvom Jovanovića)? Je li se VDT Podgorica interesovalo za to? Da li u arhivi ANB-a postoje podaci o licima koja su bila zadužena za opservacije istaknutih političkih protivnika bivše vlasti, poput Duška Jovanovića, odnosno jesu li evidentirani saradnici SDB-a koji su bili zaduženi za praćenje dok su u isto vrijeme obavljali druge državne funkcije i bili politički eksponirani?

“U odnosu na druga dva pitanja obavještavamo da su traženi podaci sadržani u evidencijama koje je Agencija uspostavila i vodi u skladu sa Zakonom o ANB-u, a koje su, shodno odredbama Zakona o tajnosti podataka i podzakonskim aktima za njegovu primjenu, označene stepenom tajnosti „TAJNO“ , saopštili su nam iz Janovićevog kabineta.

Ni Komisija za praćenje istraga napada na novinare nije bila bolje sreće kada su u pitanju informacije u vezi sa ubistvom Jovanovića koje su tražili od ANB-a.

U dopunskom izvještaju o radu policije i tužilaštva u predmetu ubistva Duška Jovanovića, objavljenom 14. jula ove godine, navodi se da je Agencija za nacionalnu bezbjednost dosad, na upit Komisije, dostavila 3.2.2022. godine samo jedan papir koji je potpisao tadašnji direktor Dejan Vukšić, u kome imaju četiri pasusa i pominje se pet imena.

“U Agenciji za nacionalnu bezbjednost kao njeni direktori ili vršioci dužnosti i odgovorna lica bili su: Duško Marković, Vladan Joković, Boro Vučinić, Dejan Peruničić, Dejan Vukšić, Savo Kentera, Boris Milić i Ivica Janović. Duško Marković je od 1998. bio pomoćnik ministra unutrašnjih poslova za Službu državne bezbjednosti, koja je od 28. maja 2005. godine postala Agencija za nacionalnu bezbjednost. Pošto Komisija smatra da je malo vjerovatno da ANB ne posjeduje nikakvu drugu dokumentaciju ili informacije o ubistvu Duška Jovanovića, donijela je sljedeće zaključke: Komisija će zatražiti dokumentaciju i poseban izvještaj od Agencije o svakom njenom postupanju u vezi sa Duškom Jovanovićem, njegovim životom i radom, i posebno u vezi sa ubistvom i istragom o ubistvu, iz kojih se vidi ko je u vezi s tim konkretno od službenika Agencije postupao i koje je radnje izvršio i do kakvih saznanja je došao; Komisija će pitati Agenciju i nadležno tužilaštvo da li je bilo koji tužilac ikada zatražio bilo kakvu dokumentaciju od Agencije u vezi sa ubistvom Duška Jovanovića, a ako nije, zašto nije; ako je dokumentacija tražena, da li je Agencija bilo kakvu dokumentaciju dostavila nadležnom tužilaštvu, a ako jeste, koju dokumentaciju i kada, a ako nije, koja dokumentacija i saznanja nisu predati i zbog čega nisu predati. Komisija će od Agencije zatražiti poseban izvještaj i dokumentaciju o svakom njenom postupanju u vezi sa Vukom Vulevićem, Ivanom Delićem, Arminom Mušom Osmanagićem i Damirom Mandićem, koji se svi pominju u medijima ili se dovode u određenu vezu sa ubistvom Duška Jovanovića”, piše u pomenutom izvještaju.

Saslušati sve direktore ANB-a

Dopunski izvještaj Komisije za praćenje istraga napada na novinare, objavljen u julu, sadrži i preporuke koje se odnose na ANB.

“Da nadležni organi pozovu i saslušaju sve direktore Agencije za nacionalnu bezbjednost o svim činjenicama, informacijama i detaljima koje su im mogle biti poznati o Dušku Jovanoviću na bilo koji način, uključujući i činjenice i informacije iz Agencije o ubistvu Duška Jovanovića, kao i one o njegovom radu kao glavnog i odgovornog urednika i direktora i osnivača firme „Jumedia mont“ d.o.o., izdavača „Dana“, kao i vezano za njegov rad kao direktora tadašnje Direkcije javnih prihoda – Poreske uprave i njegov rad kao opozicionog političara i poslanika u Skupštini Crne Gore, uz konkretno izjašnjenje postoji li u Agenciji dokumentacija o tim saznanjima; ako postoji, ko ju je sačinio, gdje se nalazi itd., uz ponudu za poligrafsko testiranje. Da nadležno tužilaštvo zatraži, ako nije do sada, svu dokumentaciju koju posjeduje o ubistvu i istrazi o ubistvu Duška Jovanovića, a da Agencija za nacionalnu bezbjednost svu postojeću dokumentaciju o tome odmah preda na uvid nadležnom tužilaštvu”,  predloženo je u izvještaju.